Kadınlar, Sanat ve İktidar

Linda Nochlin

Yapı Kredi Yayınları 

Çeviren: Süreyya Evren

1. Baskı: İstanbul, Eylül 2020

Bu kitap Kadınlar, Sanat ve İktidar, Morisot'nun Sütannesi: İzlenimci Resimde Çalışmanın ve Boş Zamanın İnşası, Kaybolmuş ve Bulunmuş: Bir Kez Daha Düşmüş Kadın, Bazı Gerçekçi Kadın Sanatçılar, Florine Stettheimer: Rokoko Bozguncusu, 19. Yüzyıl Sanatında Erotisizm ve Kadın İmgelemi, Neden Hiç Büyük Kadın Sanatçı Çıkmadı ve Sanatçı Dizini bölümlerinden oluşuyor.

Linda Nochlin şöyle bir giriş yapmış:

"Bu yazılar, feminist sanat tarihinin doğuşuna ve gelişimine tanıklık eden neredeyse 20 yıla yayılan bir dönemde kaleme alındılar. 1970 yılında "Neden Hiç Büyük Kadın Sanatçı Çıkmadı?" yazısını yazmaya giriştiğimde feminist sanat tarihi diye bir şey henüz mevcut değildi: Tüm diğer tarih söylemi formları gibi baştan inşa edilmesi gerekiyordu. Yeni malzemeler araştırılıp bulunmalıydı, teorik bir temel oturtulmalıydı, yavaş yavaş bir metodoloji geliştirilmeliydi. O günde bugüne feminist sanat tarihi, eleştirisi ve daha yakın zamanlarda da toplumsal cinsiyet çalışmaları, sanat tarihi disiplininin önemli dalları haline geldiler ve The Art of Bulletin'de, uzun ve kapsamlı bir makale ile taçlandırıldı."

Kitaptan çarpıcı bir örneği ilgili ve incelenen resim ile paylaşmak istiyorum:

"Kadına dair imgelerin üretiminde ideolojinin etkisi, başka hiçbir yerde, sınıf meseleleri ve toplumsal cinsiyet meselelerinin karıştığı yerlerdeki kadar apaçık değildir. Köylü kadın söz konusu olduğunda, kırsal bölgenin dişisini zamansız, anaç, estetik olarak uzak bir doğa alemiyle ilişkilendirilmek, onun siyasi bir tehdit olabilme potansiyelini - gerçekten de, yabalarla silahlanmış kadınlara dair hatıraların hala kabus gibi akıllarda dolaştığı Fransa'daki gerçekliğini - etkisizleştirmeye hizmet ediyordu. Köylü kadının doğa alemi tarafından asimile edilmesini, kırsal bölgelerdeki yoksulluğu ve çiftçi kadının sürekli kendini öğüten emeğini ve aynı zamanda da köylü kültürüne içkin erkek tiranlığı geleneğine tabi olmasını ussallaştırmaya ve meşrulaştırmaya yardım etti."

Giovanni Segantini'nin İki Anne (Two Mothers) resmi gibi örnekler, ineğin ve kadının anaç işlevleri arasında açık bağlar kurmasıyla anneliği, kadının "doğa" tarafından buyrulmuş görevi olarak destekleyen bir ideolojinin önvarsayımlarını açığa çıkarıyor. Aynı zamanda köylü kadının, saf, basit - yani fazlasıyla doğal - cömert anneliğin Hıristiyan Meryem Ana ve Çocuk imgesinin tarihsel izleriyle dolu ideal göstereni olduğunu ortaya koyuyor."

Kitap resim incelemelerinin feminist sanat tarihi bakış açısından yapıldığı değerli bir kaynak. Kitapta bahsi geçen resimlerin Google'dan araştırması yapılarak okunması daha sağlıklı bir anlayışa imkan verecektir. En azından ben öyle yapıyorum. Sanat Tarihi temel metin niteliğinde bir eser.